Việc thiết kế phòng mổ luôn được đặt trong những quy định nghiêm ngặt, vì phòng mổ và khu vực phẫu thuật được xem như trái tim của bệnh viện, đây là nơi thực hiện các ca phẫu thuật quan trọng và ảnh hưởng đến chất lượng khám chữa bệnh. Phòng mổ được coi là phương tiện chính trong quá trình điều trị ngoại khoa.
Thiết kế phòng mổ bệnh viện đạt chuẩn
1. Tại sao cần tuân thủ nguyên tắc thiết kế phòng mổ đạt chuẩn?
Phòng mổ hay phòng phẫu thuật là nơi thực hiện các hoạt động phẫu thuật cho bệnh nhân trong điều kiện vô trùng. Nơi đây cần có đầy đủ các trang thiết bị đạt chuẩn, tiện nghi, đủ ánh sáng, không gian thoáng đãng dễ dàng di chuyển và vệ sinh.
Với những nỗ lực không ngừng của ngành y tế trong những năm gần đây, cơ sở hạ tầng tại các bệnh viện ngày càng được nâng cấp, trang bị được nhiều vật tư y tế, máy móc hiện đại.
Với những nỗ lực không ngừng của ngành y tế trong những năm gần đây, cơ sở hạ tầng tại các bệnh viện ngày càng được nâng cấp, trang bị được nhiều vật tư y tế, máy móc hiện đại.
Đặc biệt, tại các bệnh viện lớn, việc thiết kế phòng mổ cũng được chú trọng hơn trước, hướng đến mục tiêu phòng mổ đạt tiêu chuẩn an toàn cao và tiên tiến nhất.
Tuy nhiên, trên thực tế nhiều phòng mổ ở các bệnh viện còn gặp nhiều bất cập
- Phòng mổ thiết kế chưa đạt tiêu chuẩn quy định
- Số ca mổ trong ngày càng nhiều, dẫn đến lượng khí sạch trong phòng mổ khó cải thiện do ô nhiễm không khí, vi sinh vật, mầm bệnh trong môi trường
- Thiếu hệ thống cung cấp và kiểm soát khí sạch…
Có thể thấy, tình hình chung của phòng mổ ở một số bệnh viện hiện còn đang ở mức báo động. Chính vì vậy, muốn nâng cao chất lượng khám chữa bệnh thì các phòng mổ phải tạo ra được một môi trường an toàn, đạt tiêu chuẩn, giúp thuận lợi cho quá trình điều trị.
2. Các tiêu chuẩn về thiết kế phòng mổ
Nền y tế ngày càng phát triển do đó yêu cầu tiêu chuẩn phòng mổ cũng ngày càng khắt khe hơn. Vậy các tiêu chuẩn thiết kế phòng mổ bệnh viện cần đạt là gì?
2.1. Tiêu chuẩn về cấp độ sạch, kiểm soát không khí trong phòng mổ
Theo tiêu chuẩn về cấp độ phòng sạch của EU GMP và WHO 2002:
- Không có phòng mổ nào đạt mức A (<3 cfu/m3) và mức B (10 cfu/m3).
- Phòng mổ đạt đạt mức C (100 cfu/m3) là 2/33 chiếm 6,1% mức không đạt là 93,9%.
- Đạt mức D (200cfu/m3) là 7/33 chiếm 21,2%, không đạt là 78,8%.
- Nghiêm trọng hơn, 2 trong số 26 mẫu dương tính với tụ cầu vàng.
=> Vấn đề về cấp độ sạch ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và chi phí khám chữa bệnh của người bệnh.
Tiêu chuẩn không khí phòng mổ
Tiêu chuẩn không khí trong thiết kế phòng mổ được đánh giá rất quan trọng. Phòng mổ phải được cung cấp một lượng khí sạch tiệt trùng cần thiết trong quá trình phẫu thuật thông qua hệ thống lọc khí sạch. Điều này giúp cho hạn chế tối đa việc nhiễm trùng, nhiễm khuẩn trong quá trình và sau khi phẫu thuật do vi khuẩn và không khí ô nhiễm.
Khu vực Tiền mê – Hành lang sạch, Khu vực phòng mổ được thiết kế trong khu vực sạch có kiểm soát ISO 5 – ISO 7.
Các thông số kiểm soát tiêu chuẩn phòng mổ cũng quy định cụ thể như:
- Không khí trong các phòng mổ cần được kiểm soát tiểu phân (hạt bụi) tuân theo cấp độ sạch Class 1000 – 10.000.
- Số lần thay đổi không khí là 15 – 20 lần/giờ,
- Số lượng hạt bụi kích thước 0.5 µm trong không khí là £ 3 x 106.
- Các tiêu chuẩn phòng sạch kích thước hạt bụi:
- Bụi mịn : < 2 – 5 µm
- Bụi thô : >2 – 5 µm
- Đối với phòng sạch cấp thấp: hạt bụi 0,5 µm và 5 µm.
- Đối với phòng sạch Class 7000: hạt bụi 2 µm
Tiêu chuẩn hệ thống lọc khí phòng mổ
Hệ thống lọc khí sạch áp lực dương được thiết kế trong phòng mổ thường gồm:
- Thiết bị tiệt trùng khí hoặc đèn UV: không khí trước khi qua màng lọc HEPA sẽ được tiệt trùng bằng tia UV.
- Màng lọc HEPA (HEPA Filter): giúp ngăn chặn 99,97% các hạt tiểu phân (hạt bụi) có đường kính từ 0.3 µm, đảm bảo không khí trong phòng mổ đạt được độ sạch cao nhất.
- Bộ tạo áp suất dương: ngăn chặn vi khuẩn xâm nhập, cung cấp thêm oxy trong những ca mổ kéo dài và có nhiều người tham gia.
- Bộ lọc khí FFU: được lắp đặt ở trần nhà phía trên bàn mổ để đảm bảo khí sạch được cung cấp thường xuyên
2.2. Yêu cầu về nhiệt độ, độ ẩm phòng mổ
Nhiệt độ và độ ẩm là yếu tố quan trọng trong thiết kế phòng mổ, bởi nó sẽ giúp tạo ra môi trường phù hợp nhất cho quá trình phẫu thuật. Tiêu chuẩn nhiệt độ phòng mổ cần trong khoảng 21 – 26 độ C, độ ẩm từ 60 – 70%.
2.3. Yêu cầu tiêu chuẩn ánh sáng phòng mổ
Ánh sáng có vai trò quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình phẫu thuật
Khi thiết kế phòng mổ, hệ thống ánh sáng có vai trò cực kỳ quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả cuộc phẫu thuật. Bởi vậy yêu cầu về hệ thống chiếu sáng là rất khắt khe và luôn được quan tâm đặc biệt.
Hệ thống chiếu sáng cần tuân theo tiêu chuẩn, đối với khu vô trùng như phòng mổ là sử dụng ánh sáng nhân tạo. Đèn chiếu sáng trong phòng mổ được chia thành hệ thống chiếu sáng tổng thể và chiếu sáng cục bộ.
- Chiếu sáng tổng thể: là ánh sáng từ hệ thống đèn âm trần hoặc đèn ở góc.
- Chiếu sáng cục bộ: ánh sáng lấy từ hệ thống đèn mổ được bố trí phù hợp có thể dễ dàng điều chỉnh khoảng cách và độ sáng.
- Độ rọi của đèn trong phòng mổ cần đạt từ 250 – 700 lux.
2.4. Yêu cầu vị trí đặt phòng mổ
Theo quy định của Bộ Y tế, khi thiết kế phòng mổ bệnh viện phải đặt phòng ở vị trí trung tâm bệnh viện, nơi có các điều kiện môi trường và hạ tầng kỹ thuật tốt nhất.
Ngoài ra, đặt phòng mổ ở gần khu chăm sóc tích cực của bệnh viện để việc liên hệ với khu điều trị ngoại khoa và các khu xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh một cách thuận tiện nhất.
Vị trí khu vực phẫu thuật còn được quy định đặt tại cuối hành lang để dễ dàng kiểm soát được sự ra vào, không có giao thông qua lại. Đặt gần phòng cung cấp dụng cụ, vật tư vô khuẩn và hệ thống kỹ thuật, điện nước, điều hòa, khí y tế… tạo điều kiện thuận lợi nhất trong quá trình phẫu thuật.
2.5. Tiêu chuẩn kích thước thiết kế phòng mổ
Thiết kế phòng mổ phải đảm bảo các yêu cầu về độ bền vững, sử dụng khung bê tông cốt thép hoặc khung kim loại. Không gian phòng mổ đảm bảo yêu cầu về khu vực vô khuẩn, khu sạch và khu phụ trợ riêng biệt.
Quy định về chiều cao
- Khu vô khuẩn, khu sạch không thấp hơn 3,1 m
- Chiều cao khu phụ trợ không thấp hơn 3,0 m
- Chiều cao tầng kỹ thuật không nhỏ hơn 0,2 m.
Yêu cầu về diện tích
- Diện tích phòng mổ tối thiểu: 37m2.
- Bán kính khu vực vô khuẩn: 30.04m.
- Để bố trí các thiết bị hiện đại thì phòng mổ nên rộng 55,7m2.
- Trong các ca phẫu thuật cần kỹ thuật cao, tinh vi như phẫu thuật thần kinh, can thiệp sâu… diện tích phòng mổ cần 74.3m2.
Ngoài ra với các kích thước về hành lang, cầu thang, thang máy, cửa cũng được yêu cầu chi tiết trong quy định thiết kế phòng mổ bệnh viện.
2.6. Tiêu chuẩn khi thiết kế nội thất trong phòng mổ
Thiết kế nội thất phòng mổ bệnh viện và trang thiết bị cần thiết
Vách ngăn phòng mổ
Vách phòng mổ cần đạt được các tiêu chí: chống bám khuẩn, chống cháy, chống hóa chất và có thể chịu được mài mòn chà rửa. Do đó các thiết kế phòng mổ thường lựa chọn tấm panel SGP, loại Panel này có 2 lớp với các ưu điểm như:
- Tính thẩm mỹ cao
- Các mối nối làm bằng silicon kháng khuẩn
- Lớp ngoài là thép không rỉ sơn phủ epoxy, chống khuẩn, chống hóa chất và mài mòn
- Lớp trong là thạch cao với khả năng chịu nước, chống cháy và cách âm tốt
Cửa phòng mổ
Là vị trí giao cắt giữa không gian bên trong phòng mổ và môi trường ngoài. Do đó, đây là vị trí có thể khiến cho môi trường vô trùng trong phòng mổ bị phá hủy nếu không được xử lý tốt.
Cửa phòng mổ thường có kích thước > 1.6 m, sử dụng cửa tự động hoặc bán tự động. Ưu điểm của 2 loại cửa này là các bác sĩ không cần phải chạm tay trực tiếp để mở cửa, giúp đảm bảo vô trùng tuyệt đối cho các phẫu thuật viên.
Cửa phòng mổ thường có kích thước > 1.6 m, sử dụng cửa tự động hoặc bán tự động. Ưu điểm của 2 loại cửa này là các bác sĩ không cần phải chạm tay trực tiếp để mở cửa, giúp đảm bảo vô trùng tuyệt đối cho các phẫu thuật viên.
Tủ đựng thiết bị phòng mổ
Tủ đựng thiết bị được thiết kế đặt âm tường để tạo không gian rộng rãi, tiện lợi cho bác sĩ phẫu thuật.
Cửa tủ cần được làm bằng inox và kính, dễ dàng quan sát, lau chùi các vật ở trong. Đặc biệt, một số dịch truyền, vật tư y tế cần được bảo quản trong một nhiệt độ nhất định (tủ giữ ấm hoặc tủ lạnh). Do đó cần được bố trí tủ một cách hợp lý để đảm bảo giao thông tiện lợi hơn khi diễn ra phẫu thuật.
Cửa tủ cần được làm bằng inox và kính, dễ dàng quan sát, lau chùi các vật ở trong. Đặc biệt, một số dịch truyền, vật tư y tế cần được bảo quản trong một nhiệt độ nhất định (tủ giữ ấm hoặc tủ lạnh). Do đó cần được bố trí tủ một cách hợp lý để đảm bảo giao thông tiện lợi hơn khi diễn ra phẫu thuật.
Đèn phòng mổ
Yêu cầu bắt buộc là phải sử dụng đèn âm trần, đảm bảo chống bám bẩn và vi khuẩn. Đèn được bố trí ở nhiều vị trí như góc trần của tường và trên trần phòng mổ. Đèn mổ cần có độ rọi lớn, không tạo hiệu ứng bóng đổ, có thể điều chỉnh tiêu cự và độ sáng phù hợp
Đồng hồ phòng mổ
Đồng hồ mổ là thiết bị không thể thiếu giúp đếm thời gian thực hiện ca mổ, thời gian gây mê. Đây là những thông số vô cùng cần thiết để các bác sĩ thực hiện phẫu thuật một cách chính xác nhất. Đồng hồ cần là loại kỹ thuật số, được đặt ở vị trí phù hợp với hướng nhìn và theo dõi của toàn bộ kíp mổ.
2.7. Yêu cầu về kỹ thuật khác trong phòng mổ
Trong quy định trong ngành y tế, ngoài các yêu cầu về tiêu chuẩn ánh sáng, hệ thống điện, không khí,… còn có các yêu cầu khác liên quan như:
- Yêu cầu phòng cháy chữa cháy cũng là một trong những quy định về thông số kỹ thuật phòng mổ. Khoa Phẫu thuật được thiết kế cần tuân theo những quy định trong Tiêu chuẩn TCVN 2622 : 1995.
- Hệ thống cấp thoát nước tại khu vực phẫu thuật phải đảm bảo nguồn nước vô khuẩn, luôn đáp ứng đủ liên tục cho các hoạt động tại phòng mổ. Bên cạnh đó việc xử lý nước thải cũng phải có hệ thống thu gom để đảm bảo vệ sinh môi trường.
- Ngoài ra, các yêu cầu kỹ thuật về công nghệ thông tin, truyền tải dữ liệu của bệnh nhân, yêu cầu xử lý chất thải rắn, hoàn thiện công trình… cũng cần phải đảm bảo trong quá trình thiết kế thi công phòng mổ.
- Hệ thống điện trong thiết kế phòng mổ cần được cung cấp đầy đủ, liên tục 24/24. Cần có hệ thống điện dự phòng để tự động cấp điện lại khi có sự cố mất điện bất ngờ xảy ra. Cần có cả hệ thống điện 2 pha và 3 pha để phù hợp với các thiết bị điện và máy móc khác nhau.
Với phương châm mang đến những công nghệ sạch theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại, trong nhiều năm qua, MCC đã thiết kế thành công nhiều phòng mổ, góp phần nâng cao chất lượng khám chữa bệnh tại các bệnh viện.
Thiết kế thi công phòng mổ áp lực dương với các tiêu chuẩn tuân thủ theo quy định của Bộ Y tế, đạt tiêu chuẩn đánh giá chất lượng phòng mổ.
- Cung cấp hệ thống khí y tế, sử dụng công nghệ hiện đại, tiên tiến, sử dụng công nghệ tại các quốc gia hàng đầu trong ngành.
- Cung cấp trang thiết bị phòng mổ.
- Cung cấp giải pháp tổng thể của phòng mổ
MCC tự hào là đơn vị tiên phong trong lĩnh vực thiết kế phòng mổ bệnh viện, cung cấp đầy đủ các giải pháp để nâng cao chất lượng cơ sở vật chất. Qua bài viết này, hy vọng bạn sẽ có thêm những thông tin cần thiết về tiêu chuẩn thiết kế để có những lựa chọn hợp lý cho bệnh viện của mình.